Buxusmot bestrijden

Wat is de buxusmot?

De buxusmot (Cydalima perspectalis) is een vlinder afkomstig uit Azië die de afgelopen jaren veel schade aanricht in Europa, vooral in buxusplanten. De buxusrups, de larve van de buxusmot, vreet de bladeren van de buxus kaal, wat leidt tot een kale en dode plant. De rupsen zijn vooral actief in de periode van april tot en met oktober.

Buxusmot herkennen

Het herkennen van een buxusmotplaag is essentieel om tijdig in te grijpen. De volwassen buxusmot is een witgekleurde vlinder met bruine randen, ongeveer 4 cm groot. Je zult vaak eerst de rupsen ontdekken voordat de vlinders zichtbaar worden. De buxusrups is groen met zwarte stippen en witte strepen. De schade die ze veroorzaken, is vaak direct zichtbaar: grote delen van de buxus haag worden snel kaalgevreten, en de plant lijkt ziek of zelfs dood.

Wat voor schade richt de buxusmot aan?

De rupsen van de buxusmot richten schade aan door de buxusstruik binnen enkele dagen helemaal kaal te eten. De rupsen nemen grote happen uit de bladrand zodat snel enkel nog een skelet van het blaadje overblijft. Op de plant vind je ook de grauwgroene uitwerpselen van de rupsen terug, net als de restanten van de vervelde rupsen en poppen. Vooral aan de onderzijde van buxus is beginnende schade zichtbaar.

Levenscyclus van de buxusmot

De levenscyclus van de buxusmot bestaat uit vier stadia: ei, rups, pop en volwassen mot. Deze cyclus herhaalt zich meerdere keren per jaar, wat de snelle verspreiding en schade door de buxusmot verklaart. Het begrijpen van deze levenscyclus helpt bij het bestrijden van de plaag op het juiste moment.

1.    Eistadium
De cyclus begint wanneer de vrouwelijke buxusmot haar eieren legt op de onderkant van de buxusbladeren. Dit gebeurt meestal in het voorjaar of de vroege zomer. De eieren zijn klein, geelachtig van kleur en liggen in groepjes. Na ongeveer een week komen de eieren uit en verschijnen de buxusrupsen.

2.    Rupsstadium (larve)
Dit is het meest schadelijke stadium van de buxusmot. De jonge rupsen beginnen direct met het eten van de buxusbladeren. In dit stadium zijn ze felgroen met zwarte en witte strepen langs hun lichaam. De rupsen doorlopen meerdere vervellingen (groeistadia) voordat ze volgroeid zijn. Dit stadium kan enkele weken duren, waarin ze zich volvreten aan de buxus en aanzienlijke schade aanrichten. De rupsen laten vaak hun grauwgroene uitwerpselen achter op de plant, samen met vervellingshuiden en poppenresten.

3.    Popstadium (verpopping)
Nadat de rups volgroeid is, verpopt hij zich in een cocon, die vaak goed zichtbaar is tussen de bladeren van de buxusstruik. Dit stadium duurt ongeveer 1 tot 3 weken, afhankelijk van de temperatuur. In deze periode transformeert de rups in een volwassen buxusmot.

4.    Volwassen motstadium
Na de verpopping komt de volwassen buxusmot tevoorschijn. De mot is wit met een karakteristieke bruine rand rond de vleugels. De mot leeft slechts enkele weken en heeft als belangrijkste doel om te paren en nieuwe eieren te leggen, waarmee de cyclus opnieuw begint. In deze weken kan ze tot wel 500 eitjes leggen. Afhankelijk van de weersomstandigheden kunnen er in Nederland 2 tot 3 generaties buxusmotten per jaar ontstaan, vooral in warme zomers. In oktober spinnen de jonge rupsen een omhulsel waarin ze overwinteren.

Buxusmot bestrijden met aaltjes en een feromoonval

Een effectieve en biologische methode om de buxusmot te bestrijden, is het gebruik van aaltjes in combinatie met een buxusmotval. Aaltjes, ofwel nematoden, zijn microscopisch kleine wormpjes die de rupsen van binnenuit infecteren en doden, zonder de plant te beschadigen. Dit vormt een milieuvriendelijke oplossing tegen de buxusrups. De aaltjes werken enkel tegen de buxusrupsen, dus niet tegen de eitjes, poppen en motten.

De aaltjes worden opgelost in water en direct op de buxusrupsen gespoten, het is namelijk een contactmiddel. Daarom is het belangrijk dat de rupsen goed geraakt worden voor maximale effectiviteit. Belangrijk om de aaltjes ’s avonds of bij bewolkt weer aan te brengen, omdat de aaltjes gevoelig zijn voor zonlicht.

Naast aaltjes kun je buxusmotvallen inzetten om de volwassen motten weg te vangen voordat ze eieren leggen. Deze vallen werken met een speciale lokstof die de motten aantrekt. 

Door deze gecombineerde aanpak met aaltjes en vallen kun je de buxusmot populatie aanzienlijk verminderen en de gezondheid van je buxus op lange termijn beschermen.

Wanneer de buxusmot bestrijden?

De beste tijd om de buxusrups te bestrijden, is in de lente, tussen half maart en eind mei, voordat een nieuwe generatie kan ontstaan. De tweede behandeling kan plaatsvinden tussen juli en augustus en de laatste tussen september en oktober. 

De twee periodes waarin de buxusmotten met een val gevangen kunnen worden zijn in juni en in augustus/september.

Alternatieven voor het bestrijden van de buxusmot

Buxusrupsen verwijderen met de hand
Het handmatig verwijderen van de rupsen is een milieuvriendelijke optie, vooral bij een kleine buxus haag. Controleer de plant zorgvuldig en pluk de rupsen eraf zodra je ze ziet.

Buxusmot bestrijden met Dreft
Een veelgebruikte methode is het bestrijden van de buxusmot met Dreft. Door een oplossing van Dreft en water op de aangetaste delen van de buxus te spuiten, kun je de rupsen effectief doden. Het afwasmiddel verstikt de rupsen en helpt de plaag onder controle te krijgen. Hoewel het een natuurlijke methode is, moet je de juiste dosering gebruiken om te voorkomen dat de plant beschadigd raakt.

Buxusmot bestrijden met azijn
Azijn kan eveneens worden gebruikt om de buxusrups te bestrijden. Meng een kleine hoeveelheid azijn met water en besproei hiermee de buxus. Hoewel het een natuurlijke oplossing is, moet je oppassen met de dosering om schade aan de plant te voorkomen. Daarnaast kan het ook schadelijk zijn voor de bodem en het milieu.

Buxusmot bestrijden met baking soda
Baking soda is een ander huis-tuin-en-keukenmiddel dat je kunt inzetten tegen de buxusmot. Meng het met water en spuit het op de aangetaste plekken. Baking soda is zacht voor de plant, maar effectief tegen de rupsen. Dit is echter niet wetenschappelijk bewezen en kan ook schadelijk zijn voor het milieu.

Gebruik van een hogedrukreiniger
Een minder gebruikelijke, maar doeltreffende methode is het gebruik van een hogedrukreiniger. Hiermee kun je de rupsen letterlijk van de plant afspuiten. Let wel op dat je de bladeren niet beschadigt. Daarnaast haal je niet alle rupsen weg en zullen de overlevende rupsen gewoon weer terug komen.

Buxusmot bestrijdingsmiddelen
Er bestaan zeker chemische middelen ter bestrijding van de buxusmot. Hoewel deze middelen effectief zijn, hebben ze een negatieve impact op het milieu en het bodemleven. Ze kunnen niet alleen schadelijk zijn voor andere nuttige insecten, maar ook voor de biodiversiteit in je tuin. Vanuit een biologisch oogpunt is het daarom beter om natuurlijke en milieuvriendelijke alternatieven te verkiezen, zodat je de balans in de natuur behoudt.